Vijayadashami

Vijaya Dashami. ವಿಜಯದಶಮಿ

शमी शमयते पापम् शमी शत्रुविनाशिनी ।
अर्जुनस्य धनुर्धारी रामस्य प्रियदर्शिनी !

*ವಿಜಯದಶಮಿ 05.10.2022*

ವಿಜಯದಶಮಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಮನೆಮನೆಯ ಹಬ್ಬ ಮತ್ತು ನಾಡಹಬ್ಬವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

         ಈ ದಿನವನ್ನು ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರ                ಜನ್ಮದಿನವಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತೇವೆ.

             ಇದೇ ದಿನ ಶ್ರೀರಾಮನು ದಶಮುಖ                 ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದನು.

ಇದೇ ದಿನ ದುರ್ಗಾದೇವಿ ಮಹಿಷಾಸುರನ        ಸಂಹರಿಸಿದ ದಿನವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಇದೇ ದಿನ ಪಾಂಡವರ ಅಜ್ಜ್ಯಾತವಾಸ      ಸಮಾಪ್ತಿಯಾದ ದಿನ

*ಶಮೀಪೂಜ*;

ಶಮೀ ಶಮಯತೇ ಪಾಪಂ ಶಮೀ ಶತ್ರುವಿನಾಶಿನಿ
ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಧನುರ್ಧಾರೀ ರಾಮಸ್ಯ ಪ್ರಿಯವಾದಿನೀ !

ಈ ಮಂತ್ರದಿಂದ ಶಮೀ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ (ಬನ್ನಿ) ಪೂಜಿಸಿ, ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಶಮೀ ಎಲೆಗಳನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಸಹಿತ ಕೊಟ್ಟು, ನಮಿಸುವ ವಾಡಿಕೆಯಿದೆ. ಶಮೀ ವೃಕ್ಷ ಪಾಂಡವರ ಅಜ್ಞಾತವಾಸ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರ ಶಸ್ತ್ರಾಯುಧಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿತ್ತು. ಇದೇ ದಿನ ಅರ್ಜುನ ತನ್ನ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ವಿರಾಟರಾಜನ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಬಂದ ಕೌರವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಕಳಿಸಿದನು. (ಉತ್ತರ ಗೋಗ್ರಹಣ).

ಶಮೀ ಪತ್ರವನ್ನು ಈದಿನ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ.  ಶಮೀ ಪತ್ರವು ಬಂಗಾರದ ಸಂಕೇತವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಹಿಂದೆ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೌತ್ಸ್ಯ ಎಂಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾದ್ದನು. ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ
ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಗುರುಗಳನ್ನು ಏನಾದರೂ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಎಂದು ಕೇಳಿದನು.  ಗುರುಗಳು ನನಗೆ ಏನೂ ಬೇಡವೆನ್ನಲು ಕೌತ್ಸನು ಪದೇ ಪದೇ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಕೇಳಬೇಕೆಂದು ಹಿಂಸಿಸಿದ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಹೇಗಾದರೂ ಸುಮ್ಮನಾಗಿಸಲು “ನನಗೆ 140 ಕೋಟಿ ಬಂಗಾರದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಬೇಕು” ಎಂದನು.

ಕೌತ್ಸನಾದರೋ ಶ್ರೀ ರಾಮಚಂದ್ರನ ಬಳಿ ಬಂದು ನನಗೆ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆ ನೀಡಲು ಬಂಗಾರದ ಕಾಸು ಬೇಕೆನ್ನಲು ರಾಮಚಂದ್ರನು ಅವನನ್ನು ಶಮೀ ವೃಕ್ಷದ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಲು ಹೇಳಿದನು.  ಮುಂದಿನ ಮೂರು ದಿನದಲ್ಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರನ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಕುಬೇರನು ಆ ಮರದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಬಂಗಾರವಾಗಿಸಿದನು.    ಕೌತ್ಸನು ತನಗೆ ಅವಶ್ಯವಿದ್ದ ೧೪ ಕೋಟಿ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳಿಗೆ ದಕ್ಷಣೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದನು.  ಉಳಿದದ್ದನ್ನು ಉಳಿದವರಿಗೆ ಹಂಚಿದನು.  ಇದು ನಡೆದದ್ದು ವಿಜಯದಶಮಿ ದಿನ.   ಅದರಂತೆ ಈದಿನ ಪರಸ್ಪರ ಶಮೀ ವಿತರಣೆ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ

ಈ ದಿನ ಶಮೀ ಪತ್ರವನ್ನು ದೇವರ ಪೂಜೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ನಂತರ ಶಮೀ ಪತ್ರವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.

 

ವಿಜಯದಶಮಿಯ ಮಹತ್ವ :

• ವಿಜಯದಶಮಿ ಕೂಡ ವರ್ಷದ ಮೂರೂವರೆ ದಿನಗಳ ಪರ್ವಕಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಇಂದು ಮಾಡಿದ ಪ್ರತಿ ಸತ್ಕಾರ್ಯವೂ ಅಕ್ಷಯ ಫಲಪ್ರದವಾಗುತ್ತದೆ.
• ವಿಜಯದಶಮಿ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು ಅವತರಿಸಿದ ದಿನವೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ.  ಆದ್ದರಿಂದ ಸುಮಧ್ವವಿಜಯ ಪಾರಯಣ, ವಾಯುಸ್ತುತಿ ಪಾರಾಯಣ ಪ್ರಶಸ್ತ್ಯ.
• ಇಂದು ಮಾಡುವ ಶುಭ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ತಿಥಿ, ನಕ್ಷತ್ರ, ಮುಹೂರ್ತ ನೋಡದೆ ಕೂಡ ಸತ್ಕಾರ್ಯ ಪ್ರಾರಂಭ ಮಾಡಬಹುದು.
• ಇಂದು ಸರಸ್ವತಿ ವಿಸರ್ಜನೆ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶ್ರವಣ ನಕ್ಷತ್ರ ಬರುವುದರಿಂದ) ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು.
• ಸಂಜೆಯ ಗೋಧೂಳಿ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಶಮೀ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡತಕ್ಕದ್ದು.  ನಂತರ ಹರಿಗರ್ಪಿತ ಶಮಿಯನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುಹಿರಿಯರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಬೇಕು.
• ಇದೇ ದಿನ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನು ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ ದಿನವೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.
  ದುರ್ಗೆಯು ಮಹಿಶಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ ದಿನವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ.
• ಪಾಂಡವರ ಅಜ್ಜಾತವಾಸ ಸಮಾಪ್ತಿಯಾದ ದಿನ
• ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮೈಸೂರು ದಸರಾ ಇಂದು ಬನ್ನಿಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ, ಮತ್ತು ದಸರಾ ಮೆರವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ.

Vijaya dashami is celebrated in almost all parts of the country on Ashwayuja Shudda Dashami.

This day is also called as the Madhwa Jayanthi Day,  it is on this day that Vayudevaru made his avatara as  Sri Madhwacharyaru,  to condemn 21 kubhashyaas of Advaitha,  Vishistadvaita, and other kumataas as per the orders of Sri hari.

Vijaya Dashami is also known as Dasara or Navarathri

Importance of Vijaya Dashami day as per Hindu Mythology :

1. It is on this day that in Tretayuga Sri Ramachandra killed Ravana –  When Ravana kidnapped Seeta Maata, Sriramachandra with the assistance of Kapi Sainya, under the able leadership of Sugreeva and Hanumanta invaded Lanka and killed Ravana, Kumbhakarna and brought back Seeta devi.  As a rememberance of the day, some youths all over the country celebrate the day by burning the  huge idols of Ravana, Kumbhakarna (brother of Ravana) & Meghanad (son of Ravana) are erected and are set on fire by the enthusiastic youth at the sun set During these 10 days of Dasha-Hara.

2. Durgamaata (Mahishasura mardhini/ Chamundeswari) killed Mahishasura on this only. –  Once under the leadership of Mahishasura, a buffaloe looked asura, attacked Deva loka and defeated  swargadhipathi and other devategalu. As such, Goddess Lakshmi made the avatara of Chamundeswari (also called as Mahishasura mardhini after his killing) with ten hands, riding on a lion.  The battle went on for nine days and on the last day, i.e., on Vijaya Dashami Day, the Rakshasa Mahishasura was killed alongwith his assistant asuraas.

3. Pandavaas’ agnaatavaasa samapthi – It is on this day, that Pandavaas finished thier Agnatavasa.  Immediately after the agnatavasa period, Arjuna in the disguise of Bruhannale took his Ayudha from Shamee Vruksha and fought against Kauravaas in Uttara Gograhana, when they attacked Virata Nagara.  Arjuna brought victory for Virata Raja.

4. Mysore Dasara Procession – It is a traditional practice in Mysore to celebrate Dasara with great enthusiasm.  People from all over the world comes to Mysore just to see the Dasara Procession.  (Earlier when the Kings were ruling Mysore, the kings used to sit on Ambari Elephant) Chamundeswari idol will be put on Ambari Elephant decorated with great dresses, followed by many chariots, and procession which usually will be more than 1 km will start from Mysore Palace to Mysore Bannimantap, where there is Banni  Vruksha and torch light parade will be celebrated there.

Shamee Tree destroys our paapaa, it destroys our enemies. It was holding the Dhanas of Arjuna for one full year and it is Sri Ramachandra’s favourite tree.

Pandavaas after being cheated by kauravaas, and having finished their 12 years “vanavaasa” (stay at forest), had to observe Ajnathavasa, (i.e., to stay in a well known place, but their identity not to be traced by any).  So, in order to stay in Viratanagar, they kept all their weapons in a Shamee tree.  When they returned from Ajnathavasa, the weapons were safe there, so, to express their gratitute, they started worshipping Shamee tree.  The same custom is being practiced even today.

Shamee is helpful for pregnant woman to prevent miscarriage.  Shamee is useful for treatment of astama, bronchitis, desentery, locoderma and piles.

There is a custom on Vijayadashami Day to do the pooja for Shamee Tree.  People also exchange shamee leaves among other friends and elders with the shloka ”Shamee shamayate paapam………………..”.  In  Mysore on the Dasara procession day, i.e., on Vijayadashami day, the Procession starts from palace grounds and ends at Bannimantap,  Mysore, wherein we can find Banni trees, and which Mysore kings used to worship.

Why Shamee leaves are exchanged among brahmins –

People  distribute leaves of Shamee tree  on Dussehra and Vijayadasami day. In this ritual,  Shamee  tree leaves symbolically represents gold or sona. People present shamee  tree leaves to friends, relatives and neighbours and wish happy Dasara. There is an interesting story on why shamee tree leaves are presented on Dussera.

An young brahmin  named Kautsa in Ayodhya, during Tretayuga,  once after completing education from Guru asked his Guru to accept a Guru Daskhina – a present offered by students to Guru named Varatantu, after completing their studies.

Guru Sri Varatantu at first said he did not want any Dakshina. But young Kautsa insisted that he should take a Dakshina.   Guru Varatantu to get rid of Kautsa asked him for 14 crore (140 million) gold coins. One hundred million for each subject taught.

The student then went to Sri Ramachandra devaru,  who was ruling Ayodhya and asked for the gold coins needed to pay his Guru Dakshina.  Sri Ramachandra promised to help Kautsa and asked him to wait near the Shamee  (Shamee Tree is favourite for Ramachandra).   In three days time, Sri Ramachandra with the help of Lord Kuber, the God wealth, showered gold coins from the leaves of Shamee Tree. The leaves of the trees became gold coins.

Kautsa collected the coins and gave 140 million gold coins to Guru Sri Varatantu. The rest of coins were distributed to the needy by Kautsa. This happened on a Dussehra day. To commemorate this event even today people collect leaves of Shamee tree and present it as  gold.